Niektórzy decydują się na zegarek ze względów estetycznych. Patrzą, czy jest elegancki i ma stonowane kolory lub wręcz przeciwnie - jest zawadiacko zalotny i ekstrawagancki. Jeszcze inna grupa osób będzie stawiać na rodzaj mechanizmu, praktyczność funkcji i przydatność w konkretnych sytuacjach np. podczas lotów samolotem, dyżurów w szpitalu, czy pracy w korporacji. Jednak co w momencie, gdy zdecydujesz się na kwarcowy model z określonymi funkcjami? Co z możliwością wyboru najmniej oczywistego elementu w zegarku, czyli baterii? Czy można zadecydować o jej rodzaju, pochodzeniu, a tym samym o jeszcze lepszej precyzji chodu? Przekonaj się!

Rewolucja kwarcowa

Początki samej idei stworzenia zegara kwarcowego sięgają lat 30. XX wieku, a dokładnie 1927 roku. W tamtym czasie pierwszy zegar oparty na technologii kwarcu został wynaleziony przez Warrena Marrisona pochodzącego z Kanady. Ze względów na duże rozmiary prototypów przez dobrych kilkadziesiąt lat były one wyłącznie stosowane w laboratoriach.

Przełom nastąpił dopiero w latach 60. i 70. Właśnie wtedy wybuchła wielka rewolucja kwarcowa zapoczątkowana przez japońskie firmy, a tym samym nastąpił wielki kryzys zegarków mechanicznych i szwajcarskiego przemysłu zegarmistrzowskiego. Ucierpiały na tym przede wszystkim wielopokoleniowe manufaktury, których działalność opierała się wyłącznie na tradycyjnych wartościach tworzenia zegarków.

Boom na mechanizmy kwarcowe i ich ogromną popularność zapoczątkował, wypuszczony na rynek przez japońską markę Seiko dokładnie 25 grudnia 1969 roku, pierwszy na świecie komercyjny kwarcowy model Astron 35SQ. Dla rozwoju elektrotechniki to wydarzenie było niezwykle ważnym kamieniem milowym.

W takim razie jak de facto działa zegarek z mechanizmem kwarcowym?

Działanie mechanizmu kwarcowego w zegarku

Zasada działania zegarka kwarcowego (nie elektronicznego!) znacznie różni się od pracy modeli mechanicznych z automatycznym bądź ręcznym naciągiem, a także solarnych (jest to mechanizm z akumulatorem, nie baterią). Odmierzanie czasu opiera się przede wszystkim na baterii, generatorze i krysztale kwarcu znajdującego się za tym generatorem. Zacznijmy jednak od początku, by lepiej zrozumieć zasadę jego działania.

Napięcie wytwarzane przez baterię zegarkową płynie do generatora, który z kolei wytwarza impulsy elektryczne o niestałej częstotliwości. Następnie są one przesyłane do kryształu kwarcu tzw. piezoelektryka (obecnie w zegarkach umieszczane są kwarce syntetyczne, wcześniej wykorzystywano naturalne górskie kryształy), który za pomocą drgań stabilizuje je. W kolejnym etapie wytwarzane impulsy przechodzą przez zespół dzielników częstotliwości, które zmniejszają je o połowę. Po piętnastokrotnym podziale, układ scalony odmierza 1 s (taktowanie kwarcu jest stałe) i przenosi to na równą liczbę drgań. Następnie otrzymana energia zostaje rozprowadzona. Najczęściej otrzymywanym wynikiem końcowym jest jeden impuls na sekundkę - 1 Hz.

Wytrzymałość baterii zegarkowych

Jednak prawidłowy chód, a co za tym idzie, również całe opisane wyżej działanie mechanizmu kwarcowego, nie byłoby możliwe gdyby nie bateria - wymienny element zegarka służący jako element zasilania. Na rynku jest dostępnych kilka ich rodzajów. Te najbardziej rozpowszechnione i tradycyjne wytrzymują zazwyczaj ok. 2 lat. Jednak w niektórych przypadkach firmy zegarmistrzowskie wydłużają jej działanie od 2 aż do 10 lat!

Jak to możliwe? Za sprawą zmniejszenia poboru energii przez generator i kryształ kwarcu. Tę technikę wykorzystano np. w nielicznych zegarkach Timex - bateria w nich wytrzymuje średnio 3 lata. Z kolei japońska marka Casio udoskonaliła ją. Niektóre modele z kolekcji G-SHOCK wyposażone są w baterie o żywotności 7 i 10 lat. Jeszcze inne rozwiązanie przyjęły szwajcarskie firmy Tissot i Certina, których bateria wytrzymuje między 2 latami a 5. Ich mechanizmy kwarcowe dodatkowo zostały wyposażone w funkcję EOL (End of Life). Energia otrzymywana z impulsu jest rozprowadzana uderzeniowo. Do tego informuje użytkownika o niskim napięciu baterii poprzez rzadsze przeskoki sekundnika (wskazówka skacze co 4-5 sekundy). Jest to moment, kiedy zbliża się koniec żywotności baterii i należy ją wymienić.

Rodzaje baterii zegarkowych

Pora, by lepiej przyjrzeć się rodzajom baterii zegarkowych, wykorzystywanych w mechanizmach kwarcowych, dostępnych na rynku. Różnią się one między sobą parametrami (średnica, grubość, długość), jakością i ceną. O to trzy podstawowe kategorie:

Jak wymienić baterię w zegarku kwarcowym?

Baterię w zegarku możesz wymienić zarówno samodzielnie, jak również zdecydować się na wizytę u profesjonalnego zegarmistrza lub jubilera. Jeśli zdecydujesz się na pierwszą możliwość, koniecznie zapoznaj się z instrukcją dołączoną do zegarka - znajdziesz tam wszystkie potrzebne dane techniczne. Dowiesz się z niej m.in. jaką i o jakich parametrach baterię powinieneś kupić (najlepiej w specjalistycznym sklepie bądź u zegarmistrza) - nie każda będzie pasować do twojego modelu zegarka, a także jak zrobić to dobrze bez uszkodzenia mechanizmu zegarka.

Obawiasz się, że zepsujesz zegarek, robiąc to nieumiejętnie? Warto wtedy byś zaniósł swoje urządzenie do sprawdzonego zegarmistrza. Możesz też poprosić o wymianę baterii w sklepie, w którym ten zegarek kupiłeś. Punkty te dysponują specjalistycznymi narzędziami, do ich wymiany.

Pamiętaj, że w przypadku drogich i ekskluzywnych zegarków marek premium oraz modeli z wyższą wodoszczelnością, nie należy decydować się na samodzielną wymianę baterii. Łatwo je uszkodzić, a co za tym idzie stracisz również gwarancję producenta!

Wybierz swój własny zegarek kwarcowy!

Nie bez przyczyny mechanizmy - nie tylko te z automatycznymi lub ręcznymi naciągami - są nazywane bijącym sercem zegarka. W mechanizmach kwarcowych to właśnie bateria odpowiada za precyzję chodu, żywotność oraz wytrzymałość zegarka. W związku z tym decydując się na zegarek, zwróć uwagę nie tylko na design i wygląd produktu, ale również na rodzaj wykorzystanej baterii - najlepiej by była to bateria litowa bądź srebrowa. Uchronisz się w późniejszym czasie przed niechcianymi problemami. Już teraz wybierz swój własny i niezawodny zegarek kwarcowy!